بحران دوم در پاک سازی شهر سقز               

   سقز یکی از شهرهای استان کردستان در 187 کیلومتری شمال غربی سنندج و در مسیر جاده اصلی سنندج بهارومیه قرار گرفته است.

1296/07/30

 

شهر سقز در 187 کیلومتری شمال غربی سنندج و در مسیر جاده اصلی سنندج به ارومیه قرار گرفته است. شهرستان سقز 4444 کیلومتر مربع وسعت و 194998 تن جمعیت برابر سرشماری سال 1375 دارد و ارتفاع آن از سطح دریا 1500 متر می باشد. این شهرستان از شمال به بوکان و شاهین دژ، از شرق به تکاب و دیوان دره، از جنوب به مریوان و مرز عراق و از غرب به بانه منتهی می شود. تپه زیویه و غار کرفتو از جمله آثار باستانی سقز است. همچنین مسجد دو مناره، مسجد جامع تورجان، مسجد شیخ مولانا آباد، بازار سقز و کاروان سرای سقز از بناهای تاریخی این شهر به شمار می آید.

 

بحران پاک سازی دوم در سقز

 

در روز 2/8/1358، به بهانه دستگیر شدن دو تن از افراد ضد انقلاب، با تحریک گروه ها، عده ای از دانش آموزان در شهر راهیپمایی کردند. در روز 4/8/1358 ، بار دیگر گروه ها با برپایی تظاهرات دانش آموزی، طی قطع نامه 11ماده ای، بازگشت آرامش به شهر را منوط به تحقق خواسته های خود کردند. در 6/8/1358 گرو ها با اشغال ادارات شهر ارتباط تلفنی سقز با خارج از شهر را نیز قطع کردند. در پی این حوادث هیئت حسن نیت متشکل از آقایان صباغیان و سحابی به همراه آقای شکیبا استاندار کردستان در 15/8/1358 وارد سقز شدند و طی جلسه ای با سران شورشی مقرر شد مسائل قابل رسیدگی درکردستان را استاندار پیگیری کند و بقیه موارد را هیئت حسن نیت در تهران دنبال نماید. بعد از این مذاکرات، به ظاهر وضعیت سقز عادی شد و ادارات و مدارس فعالیت خود را از سر گرفتند. اما کمتر از 24 ساعت بعد، شورشیان درشب 16/8/1358 با آر پی جی 7 به ساختمان سپاه سقز حمله کردند و به تاسیسات آن آسیب رساندند. درساعت 9 صبح 19/8/1358 نیزتیم مسلح 5 نفره ای به شعبه مرکزی بانک ملی سقز حمله کرد و موجودی آن را به سرقت برد. پس از آن بانک های سقز به دلیل نداشتن امنیت، تعطیل شدند.در 25/8/1358 راهپیمایی دیگری برگزار شد که در قطع نامه آن خروج نیروهای سپاه از شهرهای کردستان خواسته شده بود. در خلال این مدت نیز هیئتی به نام نمایندگان خلق کرد به رهبری عزالدین حسینی اطلاعیه ای صادر کرد که در آن بر خروج بدون قید و شرط پاسداران از شهرهای کردستان تاکید شده بود. این فشارها سرانجام به خروج پاسداران از شهر سقز منجر شد.

 

هجوم به پادگان سقز

 

با آغاز شرارت های ارتش عراق در مرزهای ایران در فروردین 1359 یک گردان ارتش در 27/1/1359 مامور شد با عبور از سنندج و سقز به مرزهای بانه برود و امنیت مرزهای این منطقه را در مقابل تجاوزات ارتش بعث حفظ کند، اما گروه های ضد انقلاب در مدخل ورودی سنندج مسیر حرکت ستون ارتش را سد کردند و مانع از عبور آن به طرف مرز شدند. همزمان با توقف نیروهای ارتش در دروازه شهر سنندج، گروه های شورشی مستقر در سقز تصمیم به انفجار پل ورودی شهر سقز گرفتند. در مقابل پادگان سقز در سحرگاه 29/1/1359 یک تیم سرباز را مامور حفاظت از پل کرد، اما شورشیان که ساختمانهای اطراف پل را در اختیار داشتند، یکی از سربازان را شهید و 3 تن دیگر را مجروح کردند و هنگامی که آمبولانس برای حمل مجروحان به محل درگیری رفت آن را به رگبار بستند که راننده همراه وی مرجوح شدند. برای انتقال مجروحان بالگرد ارتش وارد عمل گردید اما تیراندازی ضد انقلابیون مانع از فرود بالگرد شد و 3 تن از مجروحان حادثه بر اثر خونریزی به شهادت رسیدند. در پی آن شورشیان با سلاح های سبک و نیمه سنگین به پایگاه ژاندارمری و پادگان سقز حمله کردند که طی آن یک مسجد و چند خانه تخریب و بازار سقز به آتش کشیده شد. در این حادثه 5 تن از رزمندگان شهید و 4 تن مجروح شدند و 12 تن از مردم بی گناه سقز نیز کشته شدند.

 

پاکسازی دوم

 

همزمان با محاصره پادگان سنندج به دست گروه های شورشی در اواخر فروردین 1359، نیروهایی کومله، دموکرات و چپریک های فدایی خلق شاخه سقز نیز پادگان تیپ 2 سقز را محاصره کردند و با سنگربندی در اطراف پادگان، مانع خروج نیروها از پادگان شدند. نیروهای محاصره شده پس از چند روز مقاومت، با شکستن حلقه محاصره، پل روی جاده سقز–سنندج و ساختمان مخابرات را تصرف کردند اما با هجوم شورشیان، ساختمان مخابرات مجددا اشغال شد. این درگیری ها چندین روز ادامه داشت، شهر ناامن شده بود و اکثر ساکنین،شهر را ترک و به روستاها و شهرهای اطراف خصوصا بوکان نقل مکان کرده بودند. پس از پاکسازی سنندج در 26/2/1359 قرارگاه مشترک عملیاتی سپاه و ارتش یک تیپ از لشکر 16 زرهی قزوین را به همراه گروه ضربتی از نیروهای سپاه به سقز اعزام کرد، ستون نیروهای ارتش و سپاه پس از عبور از دیواندره، در 1/3/1359 ، در گردنه ایرانشاه با گروه های ضد انقلاب درگیر شدند که در نتیجه 6 تن کشته، 9 تن مجروح و 9 تن دستیگر شدند. سپس ستون به حرکت خود ادامه داد و در ساعت 6 بعد از ظهر 2/3/1359 به حومه سقز رسید و با صدور اطلاعیه ای خواستار تسلیم شدن افراد مسلح گردید و به آنها وعده عفو داد، اما ضد انقلابیون که از قبل شهر را سنگربندی کرده بودند به ستون اعزامی حمله ور شدند و درگیری شدیدی رخ داد که تا سه روز ادامه داشت. با غلبه نیروهای سپاه و ارتش بر نیروهای شورشی کنترل سقز به دست رزمندگان افتاد و پاکسازی شهر تا 7/4/1359 ادامه یافت. در این درگیری 27 ارتشی و ژاندارم و 11 پاسدار به شهادت رسیدند و 11 تن نیز مجروح شدند. ازنیروهای ضد انقلاب نیز 30 تن به هلاکت رسیدند و 12 تن از مردم سقز نیز در این درگیری ها کشته شدند. عملیات برقراری و تامین امنیت در سقز طی ماه های بعد نیز ادامه یافت تا راه های نفوذ ضد انقلابیون به شهر کنترل و امنیت نسبی در سقز برقرار شود.

 

 

 

 

 

 

 

Back to Top